བྱིས་པ་མངལ་དུ་ཡོད་དུས་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་དེ་ཕ་སྐད་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ།

2024.11.29
བྱིས་པ་མངལ་དུ་ཡོད་དུས་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་དེ་ཕ་སྐད་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ། ཨ་རིས་གདོད་མའི་མི་རིགས། ༡༩༥༥
AP
སྒྲ་ལྡན་གསར་འགྱུར། སྒྲ་ཕབ་ལེན།
ཁོར་ཡུག་དེ་འདྲ་ཡི་འོག་ལ་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་སའི་ལམ་བུ་གཅིག་ལས་མེད་པ་དེ་ནི། ཁྱིམ་ཚང་སོ་སོ་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། ཨ་མི་རི་ཁའི་མི་རིགས་དང་པོའི་འམ་གདོད་མིའི་མི་རིགས་ཚོ་སྡེ་ཁག་ནང་། དེང་སང་རང་གི་ཕ་སྐད་ཤེས་མཁན་གྱི་མི་རྣམས་ནི་ཁྱིམ་ཚང་ནང་མི་རབས་གཅིག་ནས་གཅིག་ལ་བརྒྱུད་ནས་སྦྱངས་པ་དང་བེད་སྤྱོད་བྱས་པའི་བཀའ་དྲིན་ཞིག་རེད་འདུག
སྤྱི་ལོ་༡༨༡༩་ལོར་ཨ་རི་མངའ་སྡེ་གཅིག་སྒྲིལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཨིན་ཌེན་མི་རིགས་དཔལ་ཡོན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་ཟེར་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་བཟོས་པ་དང་། ༡༨༦༩་ལོར་ཞི་བའི་སྲིད་ཇུས་ཟེར་བ་བཟོས་ཐོག ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྡེ་ཚོགས་ཁག་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་ཨིན་ཌེན་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་འམ། གཏན་སྡོད་སློབ་གྲྭ་ཟེར་བ་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད།
གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར། སྤྱིར་བཏང་བྱས་ན་སློབ་གྲྭ་ཟེར་བ་དེ་རང་གི་ཤེས་བྱ་སྦྱོང་སའི་གནས་ཤིག་ཡིན་དགོས་མོད། འོན་ཀྱང་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་རིང་ལུགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཚུད་པའི་མི་རིགས་ཁག་ལ་མཚོན་ན། སློབ་གྲྭ་ནི་མི་རིགས་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་ངོ་བོ་རྩ་མེད་བཟོ་སའི་དུར་ས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ནི། ད་ལྟ་བོད་ནང་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་སུ་མཐོང་འགོ་བཙུགས་ཡོད།
དེར་རྟེན་གོང་ཞུས་ཀྱི་ལོ་དེ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ། ལོ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་ཨ་རིའི་མི་རིགས་དང་པོའི་ཚོ་སྡེ་ཁག་གི་སྐད་རིགས་རྩ་མེད་བཟོ་བའི་དུས་ངན་དེའི་རིང་། ཁྱིམ་ཚང་མང་པོ་ཡིས་པོ་པོ་དང་རྨོ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་འགན་ཁུར་འོག རང་གི་ཕ་སྐད་ཚ་བོ་དང་ཚ་མོ་རྣམས་ལ་བསླབས་པ་དང་། ཕྲུ་གུ་དེ་རྣམས་ཆེན་པོ་ཆགས་རྗེས། དེ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་བུ་ཕྲུག་དང་ཚ་བོ་ཚ་མོ་རྣམས་ལ་རང་གི་ཕ་སྐད་བསླབས་ཏེ། མི་རབས་མང་པོའི་རིང་ཚོ་སྡེ་མང་པོའི་སྐད་རིགས་མ་ཤི་ཙམ་ཉར་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་བཀའ་དྲིན་ལ་རྟེན་ནས་༡༩༦༠་རེ་གྲངས་ནང་ཨ་རི་མངའ་སྡེ་གཅིག་སྒྲིལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྔར་གྱི་སྲིད་ཇུས་དེ་རྗེས་ལུས་དང་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་སྲིད་ཇུས་གཅིག་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ། མི་རིགས་དང་པོའི་ཚོ་སྡེ་ཁག་སོ་སོར་རང་གི་ཕ་སྐད་སྐྱར་གསོ་བྱེད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་སྐབས། ཚོ་སྡེ་ཆེ་ཁག་མང་པོའི་ནང་རང་གི་ཕ་སྐད་ཀྱི་མེ་རོ་ལྷག་ནས། ད་ལྟ་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་གཞི་རྩ་དེ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཚོ་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གི་སྐད་རིགས་ད་ལྟ་ཤུལ་མེད་དུ་གྱུར་ཚར་འདུག
ད་ལྟ་ཚོད་བརྩིས་བྱས་པའི་སྙན་ཐོ་ཁག་ནང་ལྟར་ན། ཨ་རིའི་མི་རིགས་དང་པོའི་ཚོ་སྡེའི་སྐད་རིགས་༢༠༠་ཙམ་རྩ་མེད་ཕྱིན་ཚར་བ་དང་། སྐད་རིགས་༡༧༥་ད་ལྟ་ལྷག་ཡོད་པ་རེད།
དེང་སྐབས་ཨ་མི་རི་ཁའི་སྲིད་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ནས། དེ་ལྟ་བུའི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་འམ་གཏན་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་ལམ་ལུགས་དེ་མུན་ནག་གི་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་རྒྱུད་ལམ་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཁག་ནང་ཕྱོགས་ཀུན་དུ་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཚད། བར་ལམ་སྤྱི་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་༢༧ ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་བྷའེ་ཌེན་གྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་སྲིད་ཇུས་དེའི་ཐད་མི་རིགས་དང་པོའི་མི་དམངས་ལ་དགོངས་སེལ་ཞུས་ཡོད།
དེ་བཞིན་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨་ལོར་ཁེ་ན་ཌའི་སྲིད་བློན་སི་ཊེ་ཧྥེན་ཧར་པར་( Stephen Harper)་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་ནང་གི་མི་རིགས་དང་པོའི་སློབ་མ་རྣམས་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་འམ། གཏན་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་ནང་བཅུག་ནས་མི་རིགས་དང་པོའི་སྐད་རིགས་རྩ་མེད་བཟོ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་ནོར་འཁྲུལ་དེའི་ཆེད་དུ་དགོངས་སེལ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།
གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར། བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་དེ་རྣམས་སྲིད་གཞུང་དང་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྡེ་ཁག་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་རྟེན། སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢་ལོར་ཡེ་ཤུའི་བླ་ཆེན་པོབ་ཀྱིས། བྱང་ཨ་མི་རི་ཁའི་མི་རིགས་དང་པོའི་ཚོ་སྡེ་རྣམས་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་བྱ་སྤྱོད་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་དེའི་ཐད་དགོངས་སེལ་ཞུས་ཡོད།
ཨ་མི་རི་ཁ་མངའ་སྡེ་གཅིག་སྒྲིལ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་། ད་ལྟ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཐོབ་པའི་ཨ་རིའི་མི་རིགས་དང་པོའི་ཚོ་སྡེ་༥༧༤་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་རང་སོ་སོ་ལ་སྐད་མི་འདྲ་བ་རེ་ཡོད་པའི་ཚོ་སྡེ་རེད་འདུག
མི་རིགས་དང་པོའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གནས་རྩ་མེད་བཟོ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་དེ་ལོ་༡༥༠འི་རིང་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་འམ་གཏན་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་བརྒྱུད་ནས་སྤེལ་ཡོད་པ་དེ་ཡིས།མི་རིགས་དང་པོའི་ཚོ་སྡེ་ཚང་མར་རང་གི་ཕ་སྐད་ཤེས་མཁན་ཉུང་ཉུང་ལས་མི་ལྷག་པ་བཟོས་པ་མ་ཚད། ཁོང་ཚོའི་སེམས་ཀྱི་རྨ་ཁ་དེ་དུས་ད་ལྟ་ཡང་གནས་ཡོད།
ཝ་ཤིང་ཊོན་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭའི་ (University of Washington) ཞིབ་མཇུག་གི་སྙན་ཐོའི་ནང་བཀོད་པ་ལྟར་ན། བྱིས་པ་རྣམས་མ་ཡི་མངལ་དུ་ཡོད་པའི་སྐབས་ནས་སྐད་སྦྱོང་རྒྱུའི་བག་ཆགས་འགོ་བཙུགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
གོང་ཞུས་སྙན་ཐོའི་ནང་། བྱིས་པ་སྐྱེས་ནས་ཆུ་ཚོད་ཁ་ཤས་ལས་མ་སོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཕ་མའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་བར་ལ་ཁྱད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག
དེར་རྟེན་ད་ལྟ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དབྱིན་ཇིའི་སྐད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་གྱིས་ན་གཞོན་མང་པོར་རང་སྐད་ཤེས་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་སྔོན་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་རྒྱུད་ནས་རང་སྐད་མི་ཤེས་པར་བཟོས་པའི་མི་རབས་གཅིག་ལ་ད་ལྟ་་ཕྲུ་གུ་ཚོས་ཁོང་ཚོར་ཕར་ཕ་སྐད་སློབ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། གནས་སྟངས་འདི་ནི་མི་རིགས་དང་པོའི་སྐད་ཡིག་གི་སོན་རྩ་ལས་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བཞིན་ཡོད་པའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཡིན་སྲིད་པ་དང་ཞིབ་ཕྲ་གཤམ་དུ་ཡི་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་ཆེད་བསྒྲིགས་ལེ་ཚན་ལ་ཉན་རོགས་ཞུ།
 
གསར་འགོད་པ། ཡི་ཤེས་རྡོ་རྗེ།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ།
དྲྭ་ཐོག་སྤེལ་མཁན། ནོར་སྡེ་སྒྲོལ་མ།
བལྟ་བཤེར་མང་ཤོས་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ།
RFA
རྒྱ་ནག་གི་ ༢༠༢༥ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་གཞུང་ཞབས་པའི་ཡིག་རྒྱུགས་སྙན་ཞུ་འབུལ་མཁན་ནང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནང་ལས་གནས་སྙན་ཞུ་འབུལ་མཁན་དང་ལས་གནས་ཀྱི་འགྲན་རྩོད་ཆེ་ཤོས་ཆགས་ཡོད་འདུག
བལྟ་བཤེར་མང་ཤོས་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ།
གསར་འགྱུར།
ཀརྨ་ཚེ་བརྟན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་མང་སྲིད་གཞུང་གི་འགོ་གཙོའི་ལས་ཚབ་ཏུ་བསྐོ་གཞག་བྱས་ཡོད་འདུག
མཆན་འཇོག་རོགས།

གཤམ་དུ་ཡོད་པའི་འགེང་ཤོག་འགེང་ནས་སོ་སོའི་མཆན་བཀོད་རོགས་གནང་། མཆན་དེ་མ་ཐག་ཏུ་གཟིགས་མི་ཐུབ་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཛིན་གྱིས་ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ནང་དོན་སྤྱོད་ཕྱོགས་དང་བསྟུན་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་དང་ཕྱོགས་སྒྲིག་བྱེད་དེ་དྲ་གནས་ཐོག་ཁྱབ་སྤེལ་བྱ་སྲིད། མཆན་གྱི་ནང་དོན་ཐད་ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་འགན་གང་ཡང་མེད་པ་དང་། མཆན་གཞག་གནང་སྐབས་གཞན་གྱི་ཚོར་སྣང་ལ་བརྩི་མཐོང་དང་དངོས་འབྲེལ་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་རོགས་ཞུ༎